Kunst en cultuur / CliniClowns

De geschiedenis
De start van de CliniClowns ligt oorspronkelijk in Amerika. In de jaren zestig vond arts Patch Adams dat de gezondheidszorg veel meer is dan alleen waarneembare ziekteverschijnselen en geneesmiddelen.
Hij benaderde zijn patiënten et liefde, zorg en aandacht, daarmee doorbrak hij de normale manier van werken die toen werd gebruikt. de mensen werden niet langer meer benaderd als meneer blindedarm of mevrouw gebroken been, maar als een gewoon mens met een gezondheidsprobleem.
Het clownen voor kinderen is begonnen in 1985 in New York, toen kwam Michael Christenen, clown van het zeer bekende ‘big Apple circus’ geregeld naar het ziekenhuis voor zijn zieke broer te bezoeken. Op vraag van het ziekenhuis speelde hij tijdens een open dag in het ‘baby’s en children hospital of Columbia Presbyterian Medical Centre’.
Als Clown moest hij een witte jas dragen voor de veiligheid en hygiëne daarom begonnen ze hem de clowndokter te noemen en zo is hij als clownpersonage uitgegroeid tot ‘dokter stubs’.
Het bezoek van Christenen was een zeer groot succes bij de kinderen, zo vergaten ze voor even hun angst en verdriet. Dat succes heeft hem doen besluiten een om binnen het ‘big apple circus’ een clownpogramma op te zetten voor kinderen van het ziekenhuis: ‘de Clown Care Unit’ . inmiddels zijn er in verschillende (kinder)ziekenhuizen in de Verenigde Staten Clown Care Units opgezet.

In 1993 waaide het werk over naar België en starten 2 clowns 5 halve dagen in 2 ziekenhuizen. Maar omdat het nog het prille begin was waren er dokters die dat nogal sceptisch evalueerden dus hadden ze voorgesteld om dit project een jaar te doen en als er na dat jaar een poitieve evaluatie zou zijn zou het werk worden verder gezet.
Nog voor het jaar voorbij was kregen ze een zeer positieve beoordeling. Prof. Van Acker beoordeelde het werk op de volgende manier: “ therapeutisch zeer goed, bijwerkingen geen”.
Sindsdien zijn de CliniClowns niet meer weg te denken uit onze ziekenhuizen en is de VZW stap voor stap gegroeid.
Momenteel bestaat het team van CliniClowns uit 16 mensen die deeltijds met een bediendecontract voor de VZW werken.

Waar komen de CliniClowns?
Ze bezoeken elke voormiddag van de week de kinderafdeling, ze gaan bij zowel langdurig zieke als bij kinderen die slechts voor korte tijd in het ziekenhuis verblijven. Ze gaan van kamer tot kamer en proberen via geïmproviseerd spel voor afleiding te zorgen.

Hoe werken de CliniClowns?
Ze bieden aan kinderen een moment van ontspanning en afleiding. Ze vinden dat ook gehospitaliseerde kinderen een kans moeten krijgen om zich kind te voelen. De afleiding zorgt ervoor dat ze minder gespannen zijn waardoor ze effectief minder pijn hebben. De clowns bezoeken kinderen van 0 tot 16 jaar en komen in de voormiddag want dan is het nog geen bezoekuur. Ze komen altijd per 2 nadat ze informatie hebben gekregen van een verpleger/verpleegster of het kind uit bed mag komen, besmettelijk is,…
Ze bezoeken elk kind ook individueel, ook wanneer het kind besmettelijk is en er niemand bij mag komen proberen de clowns toch het kind te benaderen door bijvoorbeeld aan het raam te staan en grapjes te maken. Zo een bezoek van de clowns duur +/- 10 minuten.
Ze benaderen het kind voorzichtig, voelen aan of kun bezoek gewenst is of niet en gaan over in een geïmproviseerd spel. Dat gebaseerd is op waarmee het kind op dat moment mee bezig is (bijvoorbeeld: tv kijken, gezelschapspel spelen,… ) of met welk gevoel het kind op dat moment zit (bijvoorbeeld: komende prik of operatie, naar huis mogen,…). De clown voegt er reactie bij toe: luistert naar het verhaald van het kind, vergroten van blijdschap,…

De clows zijn ook vaak aanwezig bij een pijnlijk onderzoek en/of behandeling. De kinderen zijn dan minder gespannen en hebben dus minder pijn zodat het beter is voor het kind en de arts.

Wanneer ze alle kinderen hebben bezorgt gaan ze hun terug omkleden en evalueren ze hun spel met de verpleegkunde. De clowns houden zich ook altijd aan de regels van het ziekenhuis, ze zijn een aanvulling op de zorg. Bovendien zijn de clowns ook onderworpen aan een ethische code die door de VZW is opgesteld.

Hoe kan je een CliniClown worden?
Het is een heel emotionele als creatief veeleisende job. Als je Clown wil worden moet je eerst een selectie ondergaan, deze selecties zijn vrij streng om de reden dus dat het zo emotioneel als creatief erg zwaar is. Als eerst worden er vele sollicitatie brieven geëvalueerd op basis van opleiding en ervaring. Daarnaast moeten de kandidaten ook psychologisch en pedagogisch geschoold zijn en ook nog veel ervaring hebben met improvisatie en clownerie. De kandidaten die dan geselecteerd worden worden uitgenodigd voor een selectiedag. Deze dag bestaat vooral uit improvisatie en clownerie oefeningen en ook nog een motivatiegesprek zodat de mensen kunnen weten of ze het echt willen doen. Wanneer een kandidaat-clown positief wordt geëvalueerd krijgt hij een proefcontract voor 6 maanden aangeboden. In deze periode kunnen ze meelopen met ervaren clowns en zo hun kennis uitbreiden en nieuwe ideeën opdoen. Ze kunnen zo ook nog altijd terecht bij hun collega clowns met vragen en onzekerheden.
Meters en peters
Ieder jaar zoekt de organisatie voor CliniClowns meters en peters. In het verleden waren er al Gene Berrevoets en Leen demaré, voor dit jaar is het de heel sympathieke Axl Peleman. Naast meters en peters zoeken ze ook nog andere bekende mensen die graag ambassadeur zouden willen worden van de organisatie.
De meters en/of peters zorgen af en toe representatie en zijn op deze manier het visitekartje van de VZW. Vaak laten bekende mensen deuren opengaan die anders zouden toe blijven.
De volgende ambassadeurs hebben ze al mogen verwelkomen:

- Marc Herremans
- Pieter Loridon
- Wendy Van Wanten
- Luc Appermont
- Raf van Brussel
- Dominique Monami
- Carl Hoefkens
- Jean Blaute
- Koen Crucke
- Martine Prenen
- Daniëlla Somers
- Axel Daeseleire
- Free Souffriau

De financiën
De financiën van de CliniClowns worden onderhouden door giften van mensen want ze krijgen nog altijd geen subsidies van de overheid.
De BV die zich opgeven voor ambassadeur op meter/peter steken ook een handje toe zoals bijvoorbeeld Free Souffriau die vorig jaar met het programma steracteur sterartiest de opbrengst aan de CliniClowns schonk of vrijwilligers die op festivals gadgets gaan verkopen.
Wil je de CliniClowns ook helpen kan je zelf ook gadgets verkopen of geld storten op het rekeningnummer: 320-1111111-46
Vanaf 30 euro is het fiscaal aftrekbaar.

Nog een paar veel gestelde vragen
Hoe reageren de ouders de patientjes zelf of het verplegend personeel op jullie bezoek?
Over het algemeen zijn de reacties zeer positief. Heel belangrijk is wel dat de clowns op voorhand toestemming vragen aan de kinderen/ouders om binnen te komen. Tenslotte zijn de kinderen in het ziekenhuis om te genezen en wanneer het kind zich niet goed voelt of te moe is het beter dat ze eens een dagje over slaan.

Hoe verloopt het eerste contact van de CliniClowns met het ziekenhuis?
Meestal word eerst onderling nagegaan wat de eventuele mogelijkheden zijn om op korte of lange termijn in het ziekenhuis aan de slag te gaan. Dit hangt van veel dingen af maar de grootste factor is toch de centen. Wanneer we een nieuw colwnen duo aan de slag laten gaan is dat de bedoeling dat ze kunnen blijven komen en niet sporadisch een paar keer. Wanneer het ziekenhuis niet genoeg geld heeft om deze te laten blijven komen gaat de organisatie op zoek naar nieuwe sponsors.

Is dit psychisch zwaar werk?
Op sommige momenten kan het werk nogal zwaar doorwegen maar dan kunnen de clowns bij hun clownpartners wel op steun rekenen. Erover praten over wat ze hebben meegemaakt helpt wel meestal. Wanneer het dan nog niet beter gaat kunnen ze wel terecht bij mensen van het ziekenhuis (maar meestal geld dit wel alleen maar bij grote ziekenhuizen).

Worden de CliniClowns vergoed voor hun prestaties of is dit volledig vrijwilligerswerk?
De job is een profecionele activiteit. Ze willen de ziekenhuizen niet alleen maar kwaliteit maar ook continuïteit geven en daarom is het de reden dat deze job dan niet door vrijwilligers kan worden uitgevoerd. Ze werken onder een beschermd statuut en zijn min 3 halve dagen per week actief.